Sono bóins da méte via le legne?

La pól someà ‘na roba da póc o magàre no necessaria, chèla da métesse a parlà de comót che se à da fà par méte via le legne. Avendo però vedùt cuante volte che se torna a ripète thèrte capèle, forsi ‘l’é ‘l caso da dise calcòssa.

Savón beldà che le legne l’é da mètele a cuèrt da la plója, che le à da sta al sut e unlà che gira l’aria. Ma parchè alòra cualche volta capita da vède dele tasse de legne metùde in lócs unlà che le fai fadìa a salvàsse opùr intassàde malaméntre, théntha nessuna atenthión par mantìgnele sane?

E parché in thèrte situathións podón ciatà - ‘ntel miéth de le tasse - i stòcs ùmeth e sfodràth de ‘na vèlma de mufa grisa, uso ‘l pèl del me giàt?

Chiste ca sót ‘lé le me dóe risposte, la prima l'é chèla pì semplice:

1) massa de spéss avón tanta premura théntha motivo (al’é mièi dise che i motivi i é stupidi) e alòra tacón a mète via e intassà le legne cuan che le è anciamò fres-ce - o massa póc sèce - drento a thèrti lócs unlà che nó le podarà mai seciàsse abastàntha, par via ché nó gira l’aria (tàins de nealtre i mèt le legne drento a lócs seràth come i garàss, stàles vèci, stanthiàte ùmide);

2) cuasi sempre nó vin calcolàt al fato che l’aria l’à da podé girà intór via de la tassa. Thèntha stà a vardà cuala pavimentathión che l’é par tèra, la tassa l’é mièi che la stai solevàda dal terén (magare doperànt dei bancài), cussì le legne no’ le ciapa l’umidità da par tèra (le legne le sorbìss l'umidità dal terén, no ‘l contrario). De ca e de là e ancia par davór, la tassa l’é da lassàla destacàda dai murs chél tant che basta parchè che póssia girà l’aria.

Me soméa da ‘vé spiegàt i motivi che par solito i impedìss a cualchedùn da salvà pulido le legne par ciasa. Forsi però metùda cussì la é massa semplice. Adéss me torna in amént de ‘na volta, de un da Budóia che l’era convinto che le legne del tal bósch nó le fóss bòne come chèle de chel’altre bósch”, e ‘l parlava de ‘l stess tipo de lénc. Dopo vignéve a savè che lui, abituàt par duta ‘na vita, al inmaseràva le legne anciamò fres-ce drento ‘na stanthiata ùmeda e théntha che fóss circolathión de aria, co’ le conseguenthe che se pól inmaginà (catrame ‘nte la stua, altre che bóre...). Eco alòra un consèi: pitòst che intassà le legne in cualche stanthiàta ùmeda, unlà che no gira l’aria, l’é mièi intassàle in mièth al cortìf, solevàde da tèra, basta che par sóra le séa cuèrte benón (almanco gira l’aria e se le ciapa la plója de stravént, le se sùja da nóf in póc témp).

Comuncue, tant par finì, le legne bòne se le fai stando atenti a un grun de robe, a tacà dal tajà i alberi ‘ntel bósch e da unlì in avànt, fin 'nte la stua. Chèl che vói dise l’é che se avón a che fà co’ legne de chèle malaméntre, nó l’é col fà le tasse pulìdo e unlà che va bin che le legne le devénta mièi. Se le é malaméntre, le resta malaméntre; dut al pi podón fà in maniera che nó le devénte pèdho.

‘N’altra volta, pi avanti farài un post sul come fà par ‘vè legne bòne dai tais che nealtre paròns privàth de bósch fón par ciasa (e che continuarón a fà nó sai par cuant, anciamò...)