Umidità del lenc -1: Elo giusto 'l préthio de le legne che cronpón?

Ai pensàt da scrive ‘sto post par fà pensà su l’inportàntha de l’umidità che l’é ‘ntel lénc. Nó inporta de cual lénc, ma le legne de cualità, in pì che ésse bèle sane, théntha séncs de caròi o de sabuimént, le avaràve da ésse ancia bèle sute, co’ n’umidità del 20% o de manco. Chèla l’à da ésse l’umidità par nó fà scàde le carateristiche da brùso de le legne.

Intànt che spetón che ancia unchì de nealtre ciàpe pié ‘na cultura del comèrcio pì evoluda, che la sómee a chèla de therti altre paéis de l’Europa (la Germania la ne insegna), unlà che i vénth le legne doma cuan che le é bèle séce, có l’umidità del 20% o de manco, thercón da ragionà su le robe cuotidiàne.
Nó i é cussì lontàns, difàti, i ricordi de cualche comerciante furbo che ‘l vendeva (al’é de bant dìselo, a peso) le legne al pì umide che ‘l podéva, fres-ce apèna spacàde. Ai sentùt adiritùra contà de cualchedùn che prima da vende le legne al féva de dut par mantìgnele umide, bagnandole coi gèti compàin de la plóia.

A parte ‘ste storie, chél che adéss al ne interèssa da capì al’è prima de dut cuant che ‘l pól pèrde chèl che ‘l crónpa le legne póc séce e ancia chè che ‘l pól fà par nó restà freàt.

Sicóme che nó ai dati che i pól indicà có cuala umidità le vin vendùde pì de spéss le legne ca de neàltre, ‘nte la tabèla ca sóte l'ai fissàda mi al 25%. Ai dopo pensàt da fà corispónde a chéla umidità là un valór de le legne de 12,00 euro al cuintàl.

Dhìndo su e dhó pa’ la tabèla, a partì da la riga che l’é ‘ntel miéth, chèla verdolìna (25% umidità – 12 euro/cuintàl), podón véde come che l’avaràve da canbià ‘l prèthio de le legne a seconda de l’umidità.

Par fà un esenpio, le stesse legne che le val 12 euro al cuintàl col 25% de umidità, se le fóss bèle séce, có ‘n’umidità sóte ‘l 20%, le podaràve valé da 12 euro e 70 a pì de 13 euro al cuintàl. Se a l’incontrario invéthe del 25% le ‘véss al 30 o pì par thénto de umidità, al prèthio al saràve intór ai 11 euro al cuintàl.

Tornànt a la realtà – L’usàntha pì in vóga l'é chèla da vende le legne a peso, théntha che se sàpia l’umidità, col ris-cio de cronpà un tot de aga e pajàla conpàin del lénc (lé difìthile che póssia capità l’incontrario).

Un calcolo a la svelta (senpre riferìt a la tabèla ca par sóra): se neàltre cronpessàn 20 cuintài de legne pajàndole 13 euro a cuintàl e po’ dopo, misurando l’umidità vignessàn a savé che l’é tant de pì del 25%, tiressàn la conclusión da ‘véle pajàde almanco 1 euro in pì al cuintàl.

Opùr, vedéndola in un’altra maniera, podessàn dise che par ogni cuintàl de legne cronpàde, invéthe de ‘vé 90 chili o pì de lenc sec, i n’avessàn 85 chili o ancia de manco, che vól dise almanco 5 chili de manco. Che moltiplicàth pai 20 cuintài che diséve prima, i fai 100 chili de lenc de manco (e de aga in pì).

Vól dise che saràve come se 'vessàn cronpàt 19 cuintài de légne e un cuintàl de aga, pajandóli al stéss préthio de 13 euro al cuintàl.

Par dila duta, par cronpà chel cuintàl de aga in pì, avessàn pajàt 13 euro.

L’esenpio che ai fat al basta par fà capì che nó l’à senso cronpà le legne a peso, théntha cognósse l’umidità, ancia se l’é un sistèma anciamò tant in vóga.

Sère ‘l discorso unchì e la cuestión del come fà par nó restà freàth có le legne umide la spiegarài ‘n’altra volta.